Stichting IKL is één van de vele organisaties die samenwerkt in projecten van Het Levend Archief. Stichting Het Levend Archief wil de genetische diversiteit van wilde planten veilig stellen door zaden te verzamelen van inheemse plantensoorten en deze op te slaan in de Nationale Zadencollectie. IKL zet zich in om de bescherming van plantenbiodiversiteit te ondersteunen door het opkweken van planten uit het gewonnen en goedgekeurde zaad en de zaden van die planten weer te oogsten. Daarnaast richt IKL zich op het verbreden van publieksvoorlichting op het gebied van plantenbiodiversiteit en het verhogen van natuurbeleving. Dit doen we samen met vrijwilligers en lokale organisaties waar zaadhofjes worden ingericht. Nu de provincie Limburg, het Dinamo fonds en Fonds de Versterking hun medewerking hebben toegezegd, kunnen we met het project van start.
In nauwe samenwerking met de Stichting Levend Archief en (vrijwilligers)organisaties bepalen we waar we de hofjes gaan creëren. Hofjes zijn locaties met een hoge exposure waar speciaal voor het Levend Archief ontworpen bakken met planten komen te staan, die zorgen voor het opkweken van de uitgekozen planten.
Zeldzaamheid en lokale kenmerkendheid
De planten worden door Stichting Het Levend Archief uitgekozen op zeldzaamheid en lokale kenmerkendheid. Het gaat om zeldzame planten en juist de planten die nog wel in die gemeente voorkomen of -kwamen, worden uitgekozen om lokaal opgekweekt te worden. De zaden kunnen vervolgens weer in de natuurlijke situatie op de locatie van de populatie wilde overblijvers worden verspreid. In het geval dat de soort al verdwenen is, is sprake van herintroductie. Als de soort nog wel aanwezig is, dan is sprake van het versterken van de populatie met bijplaatsing.
Kweken
Het kweken kan overal plaatsvinden en met de doelstelling van publieksvoorlichting wordt voor de bakken gezocht naar locaties zowel binnen als buiten een stedelijke omgeving. De uitgekozen organisaties en vrijwilligers moeten een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben ten opzichte van de kweek, want zij zijn heel belangrijk voor het voortbestaan van de soort. De op te kweken planten komen van de zaden van de laatste populaties van Nederland en zijn daarmee van groot belang. Planten kunnen niet opgekweekt worden in elke grondsoort. Het substraat moet hetzelfde zijn als het substraat waar de doelpopulatie voorkomt. Als planten in een ander substraat worden opgekweekt dan went de plant daar na een aantal generaties aan waardoor het in het wild minder levensvatbaar is. Omdat we voor de start staan van een nieuwe methode gaan we in overleg met twee instanties om een pilot uit te werken voor de kweek.
Kweekbakken
De bakken voor de kweek maken we samen met BosWerkt. BosWerkt is een bedrijf dat bos en natuur beheert en houten producten maakt met sociale doelgroepen. Hierdoor snijdt het mes aan twee kanten: soortbescherming en sociaal rendement. De bakken en de opstelling ervan zijn een ontwerp van Staatsbosbeheer en verder uitgewerkt door BosWerkt. In het midden komt het vegetatietype te staan met vijf op te kweken soorten daar omheen. Het idee van het ontwerp komt van de vechtanjer die het onderwerp was van een van de eerste projecten van Het Levend Archief.
Foto: voorbeeld kweekbakken (ontwerp: W. De Vroome, schets: R. Jonker)
Foto bovenin: zwartblauwe rapunzel, een van de doelsoorten van Het Levend Archief (foto: Piet Oudejans)